وقتی اپل اعلام کرد که در خانواده جدید دستگاه‌های مک، به سراغ استفاده از چیپ اپل سیلیکون می‌رود، افراد کمی می‌توانستند پیش‌بینی کنند که با عرضه سخت‌افزار تازه، اپل چقدر مورد تمجید قرار می‌گیرد. حداقل در ظاهر و با درنظرگیری اینکه روند گذار از تکنولوژی اینتل به آرم تازه آغاز شده، اینطور به نظر می‌رسد که اپل به موفقیتی بزرگ دست یافته است. مک‌بوک‌های مجهز به چیپ M1 تا به این لحظه با مشکلات پرفورمنس و سازگاری در چیپ‌های مبتنی بر آرم قبلی مواجه نشده‌اند و در عین حال، عمر باتری بی‌نظیر را با خود به ارمغان آورده‌اند. با چنین دستاوردی، صنعت تکنولوژی نمی‌تواند همچنان به دنبال کردن رویکردهای سابق خود ادامه دهد.
چندین تولیدکننده بزرگ پیشتر گام‌هایی مشابه برای ورود به همان قلمرویی را برداشته‌اند که اپل به آن ورود کرده. اینتل به سراغ پردازنده‌های لیک‌فیلد رفت، کوالکام نگاهی مشابه به چیپ‌های اسنپدراگون داشت و ضمنا در همکاری با مایکروسافت، چیپ‌های SQ1 و SQ2 را توسعه داد. اگرچه AMD هنوز به این حوزه خاص ورود نکرده، اما پردازنده‌های لپ‌تاپ سری Ryzen 4000 سالی معرکه را پشت سر گذاشتند و می‌توانند آغازگر مسیری تازه برای AMD باشند.
اگرچه سخت‌افزار یک تکه بسیار مهم در این پازل به حساب می‌آید، چشم‌انداز دستگاه‌های مبتنی بر آرم و غیر اپلی احتمالا وابسته به پلتفرم ویندوز باشد. دستگاه‌هایی مانند گلکسی بوک اس سامسونگ (ورژن اسنپدراگون‌اش) و سرفیس پرو ایکس مایکروسافت اجرای ویندوز روی تکنولوژی آرم را به نمایش درآورده‌اند و اپل موفقیت مک‌بوک‌های مجهز به M1 را مدیون عملکرد ضعیف آن‌هاست. البته که علی‌رغم طراحی تحسین‌برانگیز مک‌بوک‌های جدید و بهینگی‌هایی که چیپ‌های آرم با خود به ارمغان می‌آورند، قیمت‌گذاری بالا باعث می‌شود که پیشنهاد کردن‌شان به کاربران آسان نباشد. و یک رویکرد هوشمندانه‌تر در قبال ویندوز روم آرم، می‌تواند به حل این معضل کمک کند.
از بهبود سازگاری‌های نرم‌افزاری و پرفورمنس روی ویندوز مبتنی بر آرم گرفته تا چیپ‌های تسهیلگری که می‌توانند توسط اینتل، کوالکام و AMD ساخته شوند، رقبای اپل اکنون باید حسابی مشغول به کار باشند. بیایید مروری بر برنامه‌های احتمالی این شرکت‌ها برای آینده داشته باشیم.
دورنمای چیپ‌های موبایل کوالکام
کار را با تولیدکننده‌ای آغاز می‌کنیم که اکنون به گسترده‌ترین شکل ممکن به استفاده از تکنولوژی آرم می‌پردازد - کافیست نگاهی به موبایل هوشمندتان بپردازید و به احتمال فراوان، این دستگاه به یکی چیپ‌های خانواده اسنپدراگون کوالکام مجهز شده باشد. حتی آیفون‌ها نیز در گذر زمان به استفاده مداوم از مودم‌های کوالکام ادامه داده‌اند.
طبیعتا کوالکام همان شرکتی بود که مایکروسافت برای عرضه موج تازه ابزارهای مبتنی بر آرم خود برگزید. مزایای این تصمیم از همان ابتدا به وضوح دیده می‌شدند. در سرفیس پرو ایکس، مایکروسافت طراحی بی‌رمق دستگاه‌های سرفیس پرو معمولی را کنار گذاشت و چشم‌اندازی بهتر از آینده برایمان ترسیم کرد. سرفیس پرو ایکس خوش‌قیافه‌تر بود، حمل‌پذیرتر ظاهر می‌شد و عمر باتری بسیار بهتری داشت.
با این همه، قیمت‌گذاری سرفیس پرو ایکس باعث می‌شود که در بازار پریمیوم جای بگیرد و در عین حال به خاطر پرفورمنس متوسط و مشکلات‌اش در سازگاری نرم‌افزاری، آنقدرها تحسین‌برانگیز ظاهر نشد. سپس سال ۲۰۲۰ از راه رسید و شاهد ورژن جدید همین ابزار بودیم، اما تغییرات بسیار اندک بودند. این دستگاه تازه به چیپ جدید SQ2 مجهز شد و پرفورمنس اندک بهبودیافته داشت، اما مجددا از محدودیت‌های ویندوز روی آرم رنج می‌برد.
در زمان عرضه سرفیس پرو ایکس سال ۲۰۲۰، هم کوالکام و هم مایکروسافت به صحبت درباره گام‌هایی پرداختند که برای بهبود تجربه کاربری و حذف چالش‌های مربوط به پرفورمنس برخواهند داشت. با این همه، هنوز به شکل محسوس شاهد پیاده‌سازی این برنامه‌ها نبوده‌ایم.
اینتلی که اپل رهایش کرد
سپس به سراغ تولیدکننده چیپی می‌رویم که اپل کمر به متوقف کردن همکاری‌اش با آن بسته. اینتل کماکان در تولید پردازنده‌هایی بهترین است که پرفورمنسی قدرتمندتر در فرم فاکتور لپ‌تاپ ارائه می‌کنند. با این همه، کماکان در دستیابی به سخت‌افزار بهینه‌تر مانند آنچه آرم برای اپل به ارمغان می‌آورد ناکام بوده است.
به دور از تجارت سنتی‌تر چیپ‌های لپ‌تاپ، اینتل اکنون می‌خواهد با پردازنده‌های هیبریدی لیک‌فیلد به رقابت با چیپ‌های آرم بپردازد. مزیت اصلی این پردازنده‌ها چیست؟ لیک‌فیلد می‌تواند ویندوز سنتی را به صورت بومی اجرا کند و بنابراین از مشکلات سازگاری که به عدم موفقیت ویندوز روی آرم منجر شدند خبری نیست.
با این همه، وقتی لیک‌فیلد راهش را به ورژن اینتل لپ‌تاپ سامسونگ گلکسی بوک اس باز کرد، با وجود اینکه شاهد طراحی فوق باریک و آینده‌نگرانه بودیم، اما پرفورمنس در قیاس با چیپ‌های لپ‌تاپ عادی اینتل تعریف چندانی نداشت. برای مقایسه، چیپ M1 اپل توانسته بهبود پرفورمنس را در کنار هرآنچه قبلا مشاهده کرده‌ایم به ارمغان آورد و اینطور نبوده که شاهد نوعی سازش یا تضعیف سخت‌افزار برای دستیابی به طراحی جدید باشیم.
در هر صورت اما لیک‌فیلد به همان مزایایی در عمر باتری دست پیدا کرد که انتظارش را از چیپ‌های جدیدتر و بهینه‌تر داریم. همین موضوع باعث شد اینتل فونداسیون بهتر برای تکنولوژی‌های سال ۲۰۲۱ داشته باشد، حتی با اینکه به نظر می‌رسد همچنان باید مسیری طولانی را بپیماید. بنابر گزارش وب‌سایت AnandTech، برنامه‌های غایی اینتل در پردازنده جدید Alder Lake به ثمر خواهند نشست و کمپانی می‌خواهد این‌بار بهبودهای کلیدی در پرفورمنس به وجود آورد.
همه‌چیز احتمالا وابسته به ویندوز باشد
اگر آرم واقعا به شکلی گسترده همراه با ویندوز مورد استفاده قرار گیرد، بنابراین نیازمند دریایی از تغییرات خواهیم بود. اینتل و کوالکام در همکاری با مایکروسافت مشخصا به پیشرفت‌های خوبی دست یافته‌اند. با این همه، اکنون این احساس وجود دارد که تمام پیشرفت‌ها، در واقع حرکتی آهسته به سمت دستیابی به همان سرعتی هستند که چیپ‌های موبایل اینتل و AMD پیشتر با بهره‌گیری از بهینگی تکنولوژی آرم ارائه‌اش کرده‌اند. اپل اثبات کرده که چیپ‌های آرم توانایی‌هایی به مراتب بیشتر از نظر پرفورمنس دارند، اما این شرکت در عین حال قادر به ساخت سیستم عاملی بوده که طراحی بسیار یکپارچه با آرم دارد.
یک سیستم عامل سبک‌وزن‌تر می‌تواند همان پاسخی باشد که مایکروسافت به دنبالش می‌گردد و اینجاست که ویندوز 10X به میدان می‌آید. ویندوز 10X در ماه اکتبر ۲۰۱۹ رونمایی شد و مایکروسافت آن را سیستم عاملی برای «کامپیوترهای شخصی دو نمایشگره در سال ۲۰۲۰» معرفی کرد. همینطور که برای خروج از سال ۲۰۲۰ میلادی آماده می‌شویم، هنوز خبری از ویندوز 10X نشده است و احتمالا شرایط بدان خاطر باشد که مایکروسافت حالا تصویری بسیار بزرگ‌تر برای خود ترسیم کرده است.
در ماه مه ۲۰۲۰، پانوس پانای، مدیر ارشد محصولات مایکروسافت گفت که ویندوز 10X اکنون راهش را به دستگاه‌های تک نمایشگره نیز باز کرده و «با بهره‌گیری از اهرم پردازش ابری، به مشتریان اجازه می‌دهد که به طرق تازه به کار، آموزش و بازی بپردازند».
اینکه آیا یک ویندوز سبک‌وزن‌تر می‌تواند به کسب تجربه‌ای بهبودیافته از ویندوز روی پلتفرم آرم منجر شود یا خیر هنوز مشخص نیست، زیرا ویندوز 10X همچنان با نیم‌نگاهی به اپلیکیشن‌های ویندوز سنتی ساخته می‌شود و بیشتر از اینکه یک ورژن کاملا سازگار با آرم باشد، رقیبی برای Chrome OS به حساب می‌آید.
یکی از مزایای آنی‌تر ویندوز 10X سبک‌وزن می‌تواند استفاده حداکثری از توانایی‌های چیپ‌های هیبریدی اینتل مانند لیک‌فیلد باشد. این چیپ به همین زودی در حال حرکت به سمت فلسفه بهینگی چیپ M1 اپل است و در عین حال از اپلیکیشن‌های ویندوز سنتی نیز پشتیبانی می‌کند.
اسب‌های سیاه
تا به اینجای کار به طور مفصل به بازیگران این حوزه پرداختیم و آن دسته از شرکت‌هایی که همین حالا محصولات بهینه و آینده‌نگرانه عرضه کرده‌اند را جزو رقبای بالقوه اپل به حساب آوردیم. اما تکلیف آن دسته از بازیگران صنعت که هنوز برای ورود کامل به این حوزه برنامه‌ریزی نکرده‌اند چیست؟
برجسته‌ترین اسب سیاه، AMD است. AMD در سال ۲۰۲۰ دست به کارهایی شگفت‌آنگیز زده و پردازنده‌های موبایل Ryzen 4000 را به لپ‌تاپ‌هایی آورده که جزو مقرون به صرفه‌ترین و پربازده‌ترین دستگاه‌های بازار به حساب می‌آیند. AMD به معنای واقعی کلمه روی غلتک افتاده و کاملا منطقی است که بخشی از فعالیت‌هایش را با همراهی آرم ادامه دهد.
اما موضوع اینست که AMD پیشتر به صورت عمومی در این باره صحبت کرده و گفته که عجله‌ای برای بهره‌گیری از آرم ندارد. تنها یک ماه پیش بود که مدیر ارشد فنی AMD، جو ماکری گفت: «ما در حال بررسی big.LITTLE (معماری چیپ‌های مبتنی بر آرم) بوده‌ایم... این معماری برای بیش از ۱۵ سال در دسترس بوده و بنابراین به هیچ وجه مفهومی جدید به حساب نمی‌آید. ما در این باره صحبت نمی‌کنیم که این معماری را به کار خواهیم گرفت یا خیر، موضوع صحبت من برخی از چالش‌های آن است و اینکه واقعا قرار است چه کاری با big.LITTLE به انجام برسانید».
«آیا بهینگی در مصرف انرژی هدف نهایی است؟ آیا به دنبال پرفورمنس بیشتر هستیم؟ آیا فارغ از اینکه big.LITTLE چه تاثیری روی دو متغیر قبلی می‌گذارد، صرفا اهدافی تبلیغاتی داریم و به دنبال شمار بیشتر هسته‌ها می‌گردیم؟ در AMD، اهداف تبلیغاتی آن چیزی هستند که به سرعت از پنجره به بیرون پرت می‌شوند.. ما قرار نیست صرفا با هدف دستیابی به ارقام بزرگ‌تر دست به چنین کاری بزنیم».
این جمله لزوما بدان معنا نیست که AMD نمی‌خواهد به استفاده از تکنولوژی آرم بپردازد، اما به نظر می‌رسد که شیوه استفاده تولیدکنندگان مختلف از تکنولوژی آرم، به موجی از منفی‌نگری در میان برخی دیگر از تولیدکنندگان منجر شده. البته تمام این‌ها پیش از رونمایی از M1 از سوی اپل بود.
در پایان ماه گذشته میلادی، بازار شایعات چیپ AMD ARM داغ شد و MauriQHD، منبع سرشناس مدعی شد AMD همین حالا یک رقیب برای M1 در دست توسعه دارد و لیزا سو، مدیرعامل AMD، در جریان رویداد روز ۱۲ ژانویه AMD در نمایشگاه CES 2021 از آن رونمایی خواهد کرد. مثل همیشه اما باید با عینک بدبینی به چنین شایعه‌ای نگاه کرد.
در نهایت اگرچه AMD اسب سیاهی است که هنوز وارد رقابت نشده، غیر منصفانه است اگر هنگام صحبت راجع به پردازش سبک‌وزن، اشاره‌ای به Chrome OS گوگل نیز نکنیم. دستگاه‌های کروم‌بوک در حال حاضر قادر به ارائه پرفورمنسی مشابه به چیپ M1 اپل نیستند. اما در ابزارهایی مانند Lenovo Chromebook Duet شاهد ادغام سیستم عامل ابری گوگل و پردازنده‌ای توسعه‌یافته از سوی مدیاتک بوده‌ایم و این دو به کسب تجربه‌ای مقرون به صرفه و تحسین‌برانگیز روی آرم منجر شده‌اند. هنوز باید دید که آیا گوگل تمایلی به بهبود پرفورمنس Chrome OS دارد یا خیر، اما ویندوز 10X می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی تصمیم نهایی گوگل بگذارد.